Nieuwsbrief Regio's aan de grens

Op 6 december 2023 zal in Nijmegen de vijfde Grenslandconferentie plaatsvinden. Tijdens de conferentie zal de Grenslandagenda Nederland – Noordrijn-Westfalen worden gepresenteerd en zal er worden teruggeblikt op de prestaties van de afgelopen jaren. De Grenslandconferentie zal deze dag plaatsvinden in het Concertgebouw de Vereeniging, nabij station Nijmegen.
De bedoeling van de grenslandconferentie is om mensen bij elkaar te brengen die hard werken aan intensievere grensoverschrijdende samenwerking. Deze samenwerking vergroot de kansen voor grensregio’s, maar geeft ook inzicht in de belemmeringen in een grensgebied, bijvoorbeeld op thema’s als arbeidsmarkt, zorg en mobiliteit. Binnenkort zal het aanmeldingsportaal open worden gesteld zodat geïnteresseerden hun ticket veilig kunnen stellen.

Tijdens de Grenslandconferentie in Nijmegen dit najaar zal voor de vierde maal de Grenslandprijs worden uitgereikt. Voor de prijs komen projecten in aanmerking die zich op bijzondere wijze inzetten voor grensoverschrijdende samenwerking tussen Nederland en Noordrijn-Westfalen. De inzendingen worden beoordeeld door een deskundige jury die bestaat uit mensen die zich persoonlijk ook inzetten voor grensoverschrijdende samenwerking tussen Nederland en Noordrijn-Westfalen. Het winnende project ontvangt 5000 euro. De aanmelddeadline is 7 augustus. Bekijk hier de voorwaarden en verdere praktische informatie.

Op maandag 15 mei 2023 bezocht minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de regio Noord-Limburg. Ze kreeg hierbij een inkijk in de diversiteit van de regio en de specifieke kansen en uitdagingen van dit gebied. Ze startte de dag op de Brightlands Campus Greenport Venlo en gaf hier het startsein voor de bouw van een onderzoekskas. Het succes van de samenwerking tussen gemeenten in Nederland en vlak over de Duitse grens stond centraal in het gesprek van de minister met de directeur van de Euregio Rijn Maas Noord. Aan het einde van het bezoek sloot Minister Bruins Slot af met de woorden: “Noord-Limburg is een unieke regio waar mensen terecht trots op zijn. Er is hier ontzettend veel gebeurd en ik ben echt onder de indruk van de samenwerkingen en fantastische resultaten.” Lees het volledige verslag van de dag hier.

Op donderdag 11 mei 2023 ondertekende minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de Town Deal Sterke Streken. Voor kleine en middelgrote gemeenten is bevolkingsdaling door vergrijzing en ontgroening vaker een probleem, maar er is tegelijkertijd ook meer ruimte voor woningbouw en bedrijven om zich te vestigen. In de Town Deals zetten daarom gemeenten, de Rijksoverheid, kennisinstellingen en private partijen zich in om vraagstukken over wonen, werken, leven en recreëren het hoofd te bieden. Lees hier meer over de ondertekening van de eerste Town Deal.

Op donderdag 6 april 2023 vond de Kick Off plaats van het kennisuitwisselingstraject Bestaanszekerheid voor regio's aan de grens. Dit traject wordt gefaciliteerd door de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Volksgezondheid, Welzijn en Sport in samenwerking met de provincie Groningen en de regio Oost-Groningen. Door het opzetten van een Community of Practice worden praktijkervaringen gebruikt tot een effectieve aanpak van energiearmoede en gezondheidsachterstanden te komen.

Tijdens de Kick Off, die plaatsvond bij de Graanrepubliek in Bad Nieuweschans, deelden beleidsmedewerkers van gemeenten en provincies aan de grenzen van Nederland hun ervaringen en ideeën. Er werd breed geïnventariseerd wat dit traject verder moet bieden om goed in te spelen op de behoefte van de deelnemers. De aankomende periode zal er verder worden nagedacht over de invulling van het kennistraject. Wilt u meer weten over het vervolg van dit traject of wilt u zich alvast aanmelden voor de bijeenkomst op 7 november, stuur dan een bericht naar postbus.regiosaandegrens@minbzk.nl.

Het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport heeft een SPUK-regeling beschikbaar gesteld waarbij gemeenten middelen kunnen aanvragen voor sport en bewegen, gezondheidsbevordering, cultuurparticipatie, de sociale basis, het verbeteren van leefbaarheid en de leefomgeving. 

De eerste ronde voor de aanvragen is sinds 31 maart gesloten. In deze ronde konden gemeenten laagdrempelig geld aanvragen om bestaande programma’s door te zetten en om te investeren in het opstellen van een plan van aanpak voor de komende jaren.

Een tweede ronde zal openstaan van 1 september 2023 tot 31 oktober 2023. In die ronde kunnen gemeenten een integraal plan van aanpak indienen waarmee ze middelen aanvragen voor de periode 2024-2025 (en voor sommige programma’s loopt dit nog door tot 2026).

De Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli), de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB)  en de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) hebben hun adviesrapport ‘Elke regio telt! Een nieuwe aanpak van verschillen tussen regio’s’ aan minister Bruins Slot van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties overhandigd. Volgens het rapport zijn de regionale verschillen in brede welvaart in Nederland groot en nemen ze toe. Het kabinet moet volgens de onderzoekers bij beleidskeuzes niet alleen nadruk leggen op het economisch rendement, maar ook op de gevolgen voor de samenleving en de leefomgeving in elke regio van Nederland. Nog voor het zomerreces zal een kabinetsreactie op dit rapport aan de Tweede Kamer worden gestuurd. Lees het volledige rapport hier.

Op 10 maart heeft Het Expertisecentrum ITEM haar reflectie gepubliceerd over de Provinciale Statenverkiezingen van 15 maart 2023. Naderhand hebben ze de uitslag van de verkiezingen met een commentaar besproken. Uit hun bevindingen blijkt dat grensoverschrijdende samenwerking slechts een bescheiden rol heeft gespeeld in de verkiezingscampagne, terwijl het toch een belangrijk thema is voor de grensregio's. In de grensprovincies is BBB de grootste partij geworden. De samenwerkende partijen van GroenLinks en PvdA zijn daarnaast in veel grensprovincies samen de grootste. Hoewel de partijen op verschillende thema’s uit elkaar liggen, stemt de conclusie positief dat grensoverschrijdende samenwerking geen controversieel onderwerp hoeft te zijn en hierin voortvarend in de komende vier jaar geïnvesteerd kan worden. ITEM benadrukt dat een goede organisatie van grensoverschrijdende samenwerking niet alleen als ambitie moet worden gezien, maar als randvoorwaarde voor succesvol beleid. Lees hier het hele ITEM-commentaar op de Provinciale Verkiezingen.

Deutschlandticket ook geldig in Twente
Goed nieuws voor de reizigers in Twente! Het nieuwe 'Deutschlandticket', waarmee onbeperkt gereisd kan worden in heel Duitsland, is sinds 1 mei 2023 ook geldig zijn op de treintrajecten van en naar Hengelo en Enschede. Het betreft de verbindingen tussen Hengelo en Bielefeld, Enschede en Dortmund en Enschede-Münster.
De kosten zullen worden gedekt door de provincie Overijssel, met als doel het grensoverschrijdende treinverkeer te stimuleren. Voor slechts €49 per maand kunnen reizigers onbeperkt in heel Duitsland met de trein, bus, tram of metro. Intercity’s en de hogesnelheidstrein ICE vallen niet onder deze regeling.

Nieuwe Sluis Terneuzen eind 2024 verwacht
Het sluizencomplex bij Terneuzen is de toegangspoort naar de havens van Terneuzen en Gent en zorgt voor een scheepvaartverbinding tussen Nederland, België en Frankrijk. De aanleg van de Nieuwe Sluis in Terneuzen is in volle gang, maar voordat de Nieuwe Sluis operationeel is, moeten er nog werkzaamheden gebeuren. De verwachting is dat het project in het vierde kwartaal van 2024 is afgerond.

Nieuwe uitzonderingsregel voor sociale zekerheid grenswerkers
Vanaf 1 juli 2023 zal een nieuwe uitzonderingsregel worden ingevoerd voor grenswerkers op het gebied van sociale zekerheid. Er kan vanaf dan een aanvraag worden ingediend om sociaal verzekerd te blijven in het land van werk, als er minder dan 50% wordt thuisgewerkt in het woonland van de grenswerker. Er mogen in het woonland geen andere werkzaamheden worden verricht zoals afspraken met klanten. In deze gevallen is deze regeling niet van toepassing. Het akkoord geldt ook niet voor zelfstandigen.

ITEM-workshop grenswerk op 14 juni
Op 14 juni zal er een workshop plaatsvinden over het oplossen van obstakels rondom grenswerk, georganiseerd door Grenzinfopunkt Aachen-Eurode, ITEM en de Association of European Border Regions. Er zal worden ingaan op thema’s als grensoverschrijdend (thuis)werken, belasting en sociale zekerheid in de grensregio’s in Duitsland, Nederland en België. Zie voor meer informatie Crossborderitem.eu.